घिउ हालेको मसिनो भात वा ढिँडो, जिम्बुले झानेको मुस्ताङ्गी कालो दाल, जिब्रोमा टिमुर पर्पराउने गोलभेँडाको चटनी, साँधेको गुन्द्रकु,
समग्रमा थकालीको भान्छामा पाक्ने यही हो र थकाली खाना पनि । धेरैजसो ठाउँमा यामअनुसारको सलाद वा दही पनि ‘मेनु’ मा थपिन्छ । अगाडि थकाली जोडिएको र अक्सर रु ३२५ देखि रु ४०० को हाराहारीमा पाइने खाना अहिले भने मौलिक ‘नेपाली ब्रान्ड’ बनेको छ ।
मुस्ताङको थाकखोला आसपासका थकालीले आफ्नै जन्मभूमिमा धान लहलहाएको देख्ने सौभाग्य पाएनन् र पाएका छैनन् । धान भए न चामल हुने हो ! धानमा सधैँ परनिर्भर थकालीले मुस्किलले धान देख्न पाए । त्यसमा आफ्नो सीप खन्याए र देशको मैदानी भूभागमा बढी पाइने चामललाई हिमाली मौलिकतामा ढाल्दै आफ्नो जातसँग जोडेर थकाली ब्रान्डको खाना तयार गरे ।
‘यो सबै थकालीको मिहेनतले भएको हो’ नौ वर्षदेखि पोखरामा मुस्ताङ थकाली किचनको नामबाट थकाली खाना बेच्दै आएका वसन्त गौचनले भने- ‘भान्छामा बस्दा थकाली महिलाले गर्ने मिहेनत र ग्राहक पल्काउनुपर्छ भन्ने सोच तथा व्यवसायीकरणले नै थकाली खाना ब्रान्ड बनेको हो ।’
पोखरामा व्यवस्थितरुपले थकाली खाना मात्र बेच्न सुरु गरेका वसन्तका अनुुसार ग्राहकलाई स्वाद र व्यवहारले तान्नुपर्छ भन्नेमा थकाली सचेत छन् । भान्छा सम्हाल्ने महिलाको सीपको तारिफ गर्दै र अतीत सम्झँदै उनले भने- ‘हामिले जान्दा महेन्द्रपुलमा हाम्रो चित्राले बारेको सानो भट्टी थियो, आमा त्यही भट्टीमा खाना बनाउनुहुन्थ्यो, आमाले जिम्बुले दाल झान्दा टोलमै बास्ना फैलन्थ्यो र टोलभरका मान्छे यो थकाल्नीले के पकाई भनेर सोध्न आउँथे ।’
अर्का व्यवसायी मानव गौचनका अनुसार थकाली महिलाको पाककलाकै कारण थकाली खानाको मौलिक ब्रान्ड जन्मिएको हो । पोखराको न्युरोड र लेकसाइडमा मन्त्र नामक थकाली खानाको रेस्टुराँसँग आबद्ध मानवका थकाली रेस्टुराँको सबै काम महिलाले नै सम्हाल्छन् । कुन तरकारी कसरी पकाउने, कति नुन र मसला हाल्ने भन्नेमा विशेष ध्यान दिन्छन् र हात चाट्न बाध्य पार्ने स्वाद निकाल्छन् ।
‘भात मीठो हुने भए त तराईका मान्छेले पकाएको मीठो हुनुपर्ने ?’ उनी थप्छन्- ‘खाना मीठो हुन सीप खन्याउन जान्नुपर्छ ।’ पोखरा उद्योग वाणिज्य संघका पूर्वअध्यक्ष राजेन्द्रकुमार लालचनका अनुसार खासमा थकाली थातथलोको माया नगर्ने जात हो । जता व्यापार हुन्छ, उतै कुद्ने अनि त्यहाँ पाइने अन्न र तरकारीलाई आफ्नो मौलिकतामा ढाल्नु पनि थकालीको विशेषता भएको उनले सुनाए ।
‘थकालीलाई ग्राहक आउने चोक चाहिन्छ तर व्यापार घटेपछि ऊ चोक कुरेर बस्दैन, अर्को ठाउँ खोज्छ’ उनले भने ।
यही बानीका कारण थकाली देशको समृद्ध आदिवासी जनजाति भएको उनको तर्क छ । अहिले भारतीय नाका भैरहवादेखि राजधानी काठमाडौँ र देशका विभिन्न भागमा थकाली जाति छरिएका छन् । त्यहाँ पनि उनीहरुको थकाली होटल व्यवसाय नै रहेको छ । व्यवसायसँगै मीठो थकाली खानाको प्रचार भएकाले थकाली खाना ब्रान्ड बनेको हो । नेवार जाति पनि थातथलो नकुर्ने भएकाले देशका विभिन्न भागमा फैलिएको लालचनले बताए ।
मुस्ताङ थकाली किचनको भान्छा सम्हाल्दै आउनुभएकी मन गौचनका अनुसार थकाली महिलाले पकाउने कला चाहिँ आफ्नै अग्रजबाट सिकेका हुन् । उनका अनुसार थकाली कालो दाल बाक्लो ताप्केमा सानो आगोमा पकाउँछन्, मासुको झोल तिख्खर बनाउन मासुबाट पहिला आउने पानी सुकाएर बिस्तारै भुट्छन् अनि मसला मिलाएर झोल हाल्छन् ।
‘सिमीको दाल जिम्बुले झाने मीठो हुन्छ, मासको दालमा अदुवा बढी हाल्नुपर्छ, कति मन्द वा ठूलो आगोमा पकाउने भन्नेले पनि स्वादमा फरक पार्छ’ उनले भने ।
पाककलाकै कारण थकाली खानाको ब्रान्ड जन्मिएको बताउने पोखरा उद्योग वाणिज्य संघका पूर्वअध्यक्ष राजेन्द्रकुमार लालचनका अनुसार घन्टौँ कुरेर भए पनि त्यही खाना खानु नै थकाली खानाको मौलिकता हो । बजारमा थकालीको नाम जोडेर नक्कली थकाली रेस्टुराँ पनि खुलेको स्वीकार्दै उनले भने- ‘नक्कली थकाली कहाँ पटकपटक ग्राहक कहाँ जान्छ र ? मुखमा खाना पर्नासाथ चिनिहालिन्छ नि !’
पोखरामा अहिले व्यवस्थितरुपले थकाली खाना बेच्ने दुई दर्जन हाराहारीमा रेस्टुराँ खुलेका छन् । परम्परागतरुपले लजसहितको थकाली खाना खुवाउने रेस्टुराँ पनि उत्तिकै रहेका छन् । मुस्ताङबाट झरेकाले पोखरामा थकालीको उपस्थिति बाक्लै भएको र रेस्टुराँ पनि बढी भएको अग्रज व्यवसायी वसन्त गौचनको अनुभव छ ।
‘थकाली खाना अहिले ब्रान्ड बनेको छ, यसको ट्रेडमार्क भनेको मिहेनत नै हो भने प्याटेन्ट राइट्स पनि कसैसँग छैन’ देशविदेश चहारेपछि पोखरामा रेस्टुराँ खोलेर राम्रो कमाई गरेका गौचनले भाने । रासस
onlinekhabar
Post a Comment